Thuốc chẹn kênh canxi có tác dụng gì?

Chúng ta đều biết rằng canxi là một khoáng chất rất cần thiết để giữ cho xương chắc khỏe nhưng ngoài ra, khoáng chất này còn có vai trò rất quan trọng đối với chức năng tim. Canxi di chuyển vào các tế bào tim mỗi khi tim đập, giúp cho cơ tim co bóp mạnh và đều.

Tăng huyết áp hay cao huyết áp là tình trạng áp lực máu chảy qua động mạch lớn hơn bình thường. Một nhóm thuốc được dùng để điều trị tăng huyết áp là thuốc chẹn kênh canxi. Thuốc chẹn kênh canxi làm giảm lượng canxi đi vào tim và động mạch, từ đó giúp hạ huyết áp, mở rộng các mạch máu bị hẹp và làm giảm nhịp tim.

Thuốc chẹn kênh canxi còn được gọi là thuốc đối kháng canxi. Nhóm thuốc này có hiệu quả điều trị tăng huyết áp tương đương thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE).

Thuốc chẹn kênh canxi có nhiều dạng bào chế khác nhau, từ viên nén tác dụng ngắn đến viên nang phóng thích kéo dài. Liều dùng sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tổng thể và bệnh sử của người bệnh.

Thuốc chẹn kênh canxi có tác dụng gì?

Thuốc chẹn kênh canxi được dùng để điều trị:

• tăng huyết áp
• rối loạn nhịp tim
• đau thắt ngực

Thuốc chẹn kênh canxi có thể được dùng cùng với các loại thuốc điều trị tăng huyết áp khác.

Theo Hướng dẫn vào năm 2017 của Hội Tim mạch học Hoa Kỳ (the American College of Cardiology), nên sử dụng những loại thuốc dưới đây trước tiên để điều trị tăng huyết áp:

• Thuốc ức chế ACE
• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc ức chế thụ thể angiotensin (ARB)
• Thuốc chẹn kênh canxi

Việc sử dụng kết hợp thuốc chẹn kênh canxi cùng với các loại thuốc khác đặc biệt có lợi cho một số nhóm đối tượng nhất định, ví dụ như người lớn tuổi và người mắc bệnh thận hoặc đái tháo đường.

Cơ chế tác dụng của thuốc chẹn kênh canxi

Thuốc chẹn kênh canxi làm giảm huyết áp bằng cách hạn chế lượng canxi đi vào cơ tim và thành động mạch.

Các hạt canxi tham gia vào quá trình tạo ra tín hiệu điện khiến tim co bóp. Khi lượng canxi đi vào cơ tim và thành động mạch giảm, tim sẽ giảm lực co bóp và các mạch máu giãn ra. Những điều này làm giảm huyết áp.

Tác dụng phụ của thuốc chẹn kênh canxi

Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc chẹn kênh canxi gồm có:

• Chóng mặt
• Đau đầu
• Táo bón
• Ợ nóng
• Buồn nôn
• Phát ban da
• Đỏ bừng mặt
• Sưng phù chi dưới
• Mệt mỏi

Một số loại thuốc chẹn kênh canxi còn có thêm tác dụng phụ là tụt đường huyết.

Nếu gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc chẹn kênh canxi, hãy báo cho bác sĩ. Bác sĩ sẽ giảm liều dùng hoặc kê loại thuốc khác nếu các tác dụng phụ vẫn tiếp diễn.

Bác sĩ sẽ cân nhắc độ tuổi của người bệnh trước khi kê thuốc điều trị tăng huyết áp. Thuốc chẹn kênh canxi thường ít gây tác dụng phụ hơn ở người trên 65 tuổi.

Các loại thuốc chẹn kênh canxi

Thuốc chẹn kênh canxi được chia làm ba nhóm dựa trên cấu trúc hóa học và cơ chế tác dụng:

• Nhóm Dihydropyridine chủ yếu có tác dụng lên động mạch.
• Nhóm Benzothiazepine có tác dụng lên cơ tim và động mạch.
• Nhóm Phenylalkylamin chủ yếu có tác dụng lên cơ tim.

Nhóm Dihydropyridine

Nhóm Dihydropyridine được sử dụng nhiều hơn so với hai nhóm thuốc chẹn kênh canxi còn lại. Điều này là do nhóm Dihydropyridine có tác dụng làm giảm huyết áp trong động mạch và sức cản trong mạch máu.

Các loại thuốc trong nhóm Dihydropyridine thường có đuôi “-pine”, ví dụ như:

• amlodipine
• felodipine
• isradipine
• nicardipine
• nifedipine
• nimodipine
• nitrendipine

Nhóm Nondihydropyridin

Cả Benzothiazepine và Phenylalkylamine đều thuộc nhóm Nondihydropyridines. Những loại thuốc này không chỉ làm giảm huyết áp mà còn có tác động lên tim. Các thuốc trong nhóm Nondihydropyridines thường được dùng để điều trị đau thắt ngực và rối loạn nhịp tim.

Một trong những loại phenylalkylamine được dùng phổ biến nhất là verapamil. Một ví dụ về thuộc thuộc nhóm Benzothiazepine là diltiazem.

Chất dinh dưỡng có tác dụng chẹn kênh canxi

Magie là một trong những chất dinh dưỡng có tác dụng chẹn kênh canxi.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng nồng độ magie trong máu cao có thể ngăn chặn sự di chuyển của canxi trong cơ thể.

Các nghiên cứu trên động vật cho thấy việc uống bổ sung magie giúp điều trị tiền tăng huyết áp và ngăn chặn sự tiến triển thành tăng huyết áp.

Một số loại thực phẩm giàu magie gồm có:

• Gạo lứt
• Hạnh nhân
• Đậu phộng
• Hạt điều
• Cám yến mạch
• Đậu nành
• Đậu đen
• Chuối
• Cải bó xôi
• Quả bơ

Tương tác thuốc

Tương tác với các loại thuốc khác

Thuốc chẹn kênh canxi có thể tương tác với các loại thuốc khác, điều này làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ. Một số loại thuốc có thể tương tác với thuốc chẹn kênh canxi gồm có:

• Thuốc điều trị bệnh tim, gồm có thuốc ức chế ACE, statin và thuốc trị rối loạn nhịp tim
• Thuốc kháng virus
• Thuốc chống co giật
• Corticoid
• Cyclosporine
• Digitalis
• Thuốc lợi tiểu

Những người bị hạ huyết áp tư thế đứng do dùng thuốc điều trị bệnh tâm thần không nên dùng thuốc chẹn kênh canxi.

Hạ huyết áp tư thế đứng là tình trạng huyết áp đột ngột khi đứng dậy từ tư thế ngồi hoặc nằm. Đây là một tác dụng phụ thường gặp của thuốc chống loạn thần.

Tương tác với thực phẩm và đồ uống có cồn

Không nên uống nhiều rượu bia trong khi dùng thuốc điều trị tăng huyết áp.

Ngoài ra, không nên dùng thuốc chẹn kênh canxi và ăn bưởi hoặc uống nước ép bưởi cùng một lúc.

Lý do là vì trong bưởi có chứa chất cản trở quá trình đào thải thuốc chẹn kênh canxi, điều này khiến cho nồng độ thuốc trong máu tăng quá cao và làm tăng nguy cơ xảy ra tác dụng phụ.

Không ăn bưởi hoặc uống nước ép bưởi trong vòng 4 tiếng sau khi uống thuốc chẹn kênh canxi.

Tương tác với thực phẩm chức năng và thảo dược

Một số loại thực phẩm chức năng và thảo dược có thể làm tăng hoặc giảm tác dụng của thuốc chẹn kênh canxi, ví dụ như:

• Canxi hoặc vitamin D liều cao
• Cây lam cận (fumitory)
• Bạch quả (ginkgo)
• Táo gai (hawthorn)
• Khella
• Hoa linh lan (lily of the valley)
• Hoa quỳnh (night blooming cereus)