Tuyến giáp ảnh hưởng đến cholesterol như thế nào?

Tại sao cholesterol có thể gây nguy hiểm?

Cholesterol là một chất béo có tính sáp lưu thông trong máu. Nếu có quá nhiều cholesterol xấu, động mạch có thể bị tắc nghẽn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim.

Mức cholesterol cao có thể do chế độ ăn uống, đặc biệt là khi tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa như thịt đỏ và bơ. Tuy nhiên, đôi khi tuyến giáp cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Việc tuyến giáp sản xuất quá nhiều hoặc quá ít hormone có thể khiến mức cholesterol dao động lên hoặc xuống.

Dưới đây là thông tin cần biết về ảnh hưởng của tuyến giáp đến cholesterol.

Tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến hình cánh bướm nằm ở cổ, có chức năng sản xuất hormone kiểm soát quá trình trao đổi chất. Trao đổi chất là quá trình cơ thể chuyển hóa thức ăn và oxy thành năng lượng. Hormone tuyến giáp cũng giúp tim, não và các cơ quan khác hoạt động bình thường.

Tuyến yên, nằm ở đáy não, kiểm soát hoạt động của tuyến giáp. Khi tuyến yên nhận thấy mức hormone tuyến giáp trong cơ thể thấp, nó sẽ tiết ra hormone kích thích tuyến giáp (TSH), giúp tuyến giáp sản xuất nhiều hormone hơn.

Cholesterol là gì?

Cholesterol có mặt trong mọi tế bào của cơ thể. Cơ thể sử dụng cholesterol để sản xuất hormone và các chất hỗ trợ tiêu hóa.

Cholesterol cũng lưu thông trong máu dưới hai dạng lipoprotein:

• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL - "cholesterol tốt"): Giúp loại bỏ cholesterol dư thừa khỏi cơ thể và bảo vệ tim mạch.
• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL - "cholesterol xấu"): Nếu tích tụ quá nhiều, LDL có thể gây tắc nghẽn động mạch, làm tăng nguy cơ bệnh tim, đau tim và đột quỵ.

Tuyến giáp hoạt động kém hoặc hoạt động quá mức

Tuyến giáp có thể sản xuất quá ít hoặc quá nhiều hormone, gây ảnh hưởng đến cơ thể theo những cách khác nhau.

1. Suy giáp (hypothyroidism)

Suy giáp xảy ra khi tuyến giáp hoạt động kém, khiến cơ thể chậm lại. Người mắc suy giáp thường cảm thấy mệt mỏi, chậm chạp, dễ lạnh hơn và đau nhức cơ thể. Nguyên nhân gây suy giáp có thể bao gồm:

• Viêm tuyến giáp Hashimoto: Một bệnh tự miễn trong đó cơ thể tấn công và phá hủy tuyến giáp.
• Viêm tuyến giáp (thyroiditis).

Các yếu tố khác có thể dẫn đến suy giáp:

• Cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp do tuyến giáp hoạt động quá mức.
• Xạ trị để điều trị ung thư hoặc cường giáp.
• Một số loại thuốc như lithium, interferon alpha, interleukin-2.
• Tổn thương tuyến yên do khối u, xạ trị hoặc phẫu thuật.

2. Cường giáp (hyperthyroidism)

Cường giáp xảy ra khi tuyến giáp hoạt động quá mức, khiến cơ thể đẩy nhanh một số quá trình như trao đổi chất. Người mắc cường giáp thường có nhịp tim nhanh, cảm thấy lo lắng và run rẩy.

Nguyên nhân gây cường giáp có thể bao gồm:

• Bệnh Graves: Một rối loạn miễn dịch có tính di truyền.
• Bướu giáp đơn nhân độc: Xuất hiện các khối u hoặc nhân trong tuyến giáp.
• Viêm tuyến giáp.

Tuyến giáp ảnh hưởng đến cholesterol như thế nào?

Cơ thể cần hormone tuyến giáp để sản xuất và loại bỏ cholesterol dư thừa. Khi mức hormone tuyến giáp thấp (suy giáp), cơ thể không thể phân hủy và đào thải LDL cholesterol hiệu quả như bình thường, dẫn đến sự tích tụ LDL trong máu.

Ngay cả khi mức hormone tuyến giáp chỉ hơi thấp (suy giáp dưới lâm sàng), mức LDL cholesterol vẫn có thể cao hơn bình thường. Một nghiên cứu năm 2012 cho thấy ngay cả khi hormone tuyến giáp không thấp, mức TSH cao vẫn có thể làm tăng cholesterol.

Ngược lại, cường giáp có thể làm giảm mức cholesterol xuống mức thấp bất thường.

Các triệu chứng của rối loạn tuyến giáp

Suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém)

Nếu bạn mắc suy giáp, bạn có thể gặp các triệu chứng sau:

• Tăng cân
• Nhịp tim chậm
• Dễ thấy lạnh
• Đau nhức và yếu cơ
• Da khô
• Táo bón
• Khó tập trung, suy giảm trí nhớ

Cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức)

Ngược lại, cường giáp thường có các triệu chứng gần như đối lập:

• Sụt cân
• Nhịp tim nhanh
• Nhạy cảm với nóng
• Tăng cảm giác thèm ăn
• Lo lắng, bồn chồn
• Run rẩy
• Đi ngoài thường xuyên hơn
• Khó ngủ

Xét nghiệm tuyến giáp và cholesterol

Nếu bạn có dấu hiệu rối loạn tuyến giáp kèm theo mức cholesterol cao hoặc thấp bất thường, hãy đi khám bác sĩ sớm. Bạn sẽ được xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH) và thyroxine – một hormone tuyến giáp. Những xét nghiệm này giúp bác sĩ xác định xem tuyến giáp của bạn đang hoạt động quá mức hay kém hiệu quả.

• Suy giáp: Nếu bạn bị suy giáp, bác sĩ có thể kê thuốc levothyroxine (Levothroid, Synthroid) để thay thế hormone tuyến giáp. Thuốc này cũng giúp làm giảm mức cholesterol trong máu.
• Suy giáp mức độ nhẹ: Nếu nồng độ hormone tuyến giáp chỉ giảm nhẹ, bạn có thể không cần điều trị bằng hormone tuyến giáp. Thay vào đó, bác sĩ có thể kê statin hoặc thuốc giảm cholesterol khác.
• Cường giáp: Nếu bạn bị cường giáp, bác sĩ có thể chỉ định iod phóng xạ để thu nhỏ tuyến giáp hoặc thuốc ức chế sản xuất hormone tuyến giáp. Trong một số ít trường hợp, khi không thể dùng thuốc kháng giáp, bạn có thể cần phẫu thuật để cắt bỏ phần lớn tuyến giáp.