Statin làm giảm cholesterol như thế nào?

Cholesterol là một chất giống chất béo, dạng sáp có trong mọi tế bào của cơ thể. Cơ thể con người tự tạo ra đủ lượng cholesterol để hoạt động bình thường nhưng cũng hấp thụ một lượng nhỏ cholesterol từ thực phẩm.

Có hai loại cholesterol là lipoprotein mật độ cao (HDL) và lipoprotein mật độ thấp (LDL). HDL được gọi là “cholesterol tốt” vì HDL giúp loại bỏ cholesterol dư thừa ra khỏi cơ thể.

LDL được gọi là “cholesterol xấu” vì loại cholesterol này tích tụ trong động mạch và dẫn đến tắc nghẽn động mạch – nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Khi nồng độ cholesterol trong máu quá cao, bạn có thể sẽ phải dùng một loại thuốc tên là statin để giảm cholesterol và giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Bài viết này giải thích cơ chế làm giảm cholesterol của statin.

Statin làm giảm cholesterol như thế nào?

Statin được dùng cho những người có mức cholesterol cao hoặc có các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch khác.

Statin làm giảm cholesterol trong máu thông qua hai cơ chế:

1. Ngăn cản quá trình sản xuất cholesterol: Statin ức chế một loại enzyme tham gia vào quá trình tạo ra các hạt cholesterol. Điều này giúp làm giảm tổng lượng cholesterol trong máu.
2. Thúc đẩy sự tái hấp thu cholesterol. Cơ thể cần cholesterol để thực hiện một số chức năng nhất định, gồm có:
   • tiêu hóa thức ăn
   • tạo ra hormone
   • hấp thụ vitamin D

Vì statin làm giảm lượng cholesterol mà gan tạo ra nên gan phải lấy cholesterol từ máu. Gan đưa các thụ thể LDL lên bề mặt và các thụ thể này sẽ “hút” các hạt LDL lưu thông trong máu, nhờ đó làm giảm nồng độ cholesterol xấu và ngăn cholesterol tích tụ trong động mạch.

Lưu ý khi dùng statin

Nếu bạn bị cholesterol cao và được bác sĩ kê statin, hãy lưu ý những điều sau đây để thuốc phát huy tác dụng tốt nhất và kiểm soát cholesterol một cách hiệu quả.

Dùng thuốc đúng cách

Nồng độ cholesterol trong máu có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tim mạch và sức khỏe tổng thể. Bạn cần dùng statin đúng cách để duy trì nồng độ cholesterol ở mức khỏe mạnh.

Uống thuốc đều đặn

Bạn cần dùng thuốc đều đặn hàng ngày. Uống thuốc không đều hoặc ngừng thuốc sẽ làm tăng nồng độ cholesterol trong máu. Theo một nghiên cứu vào năm 2019, việc ngừng statin có thể làm tăng đáng kể nguy cơ suy tim và các biến cố tim mạch khác.

Khám định kỳ

Bạn cần tái khám định kỳ trong thời gian dùng statin để theo dõi mức cholesterol và kiểm tra xem thuốc có gây tác dụng phụ hay không.

Không tự ý ngừng thuốc

Statin đa phần được dung nạp tốt nhưng vẫn có thể gây tác dụng phụ ở một số người. Một trong những tác dụng phụ được phản ánh nhiều nhất là đau nhức cơ. Statin rất hiếm khi gây tác dụng phụ nghiêm trọng.

Hãy báo cho bác sĩ khi gặp bất cứ vấn đề nào trong thời gian dùng statin. Không được tự ý ngừng thuốc. Nếu nguyên nhân gây ra vấn đề đúng là do statin, bác sĩ sẽ kê một loại statin khác hoặc điều chỉnh liều dùng thuốc. Đôi khi, vấn đề không phải do statin mà là do một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Duy trì lối sống lành mạnh

Statin làm giảm cholesterol rất hiệu quả nhưng cách tốt nhất để cải thiện sức khỏe là ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và chăm sóc thật tốt cho cơ thể.

Mặc dù đôi khi cholesterol cao là do di truyền và không thể thay đổi được nhưng việc duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả những vấn đề làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Tác dụng phụ của statin

Statin có hiệu quả cao trong việc giảm LDL cholesterol nhưng thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như:

• Đau cơ
• Đau đầu
• Vấn đề về tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy và khó tiêu
• Lú lẫn, giảm trí nhớ
• Vấn đề về giấc ngủ

Nếu bạn gặp phải tác dụng phụ không quá nghiêm trọng, đừng ngừng dùng thuốc mà hãy báo cho bác sĩ. Bác sĩ sẽ đổi loại thuốc khác hoặc giảm liều dùng thuốc.

Một số câu hỏi về statin

Statin có loại bỏ mảng bám trong động mạch không?

Statin làm giảm lượng chất béo tích tụ trong động mạch và ngoài ra còn ổn định các mảng bám đã hình thành, nhờ đó làm giảm nguy cơ mảng bám vỡ ra và hình thành cục máu đông. Điều này giúp ngăn ngừa đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Mất bao lâu để statin làm giảm cholesterol?

Các loại thuốc hạ cholesterol như statin có thể làm giảm mức cholesterol một cách nhanh chóng, thường là trong vòng 4 tuần sau khi bắt đầu dùng thuốc.