Người đang uống statin có nên ăn bưởi không?

Bưởi là một trong những loại trái cây họ cam quýt giàu dinh dưỡng nhất, chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin và chất xơ. Tuy nhiên, bưởi lại có thể tương tác với một số loại thuốc và gây ảnh hưởng tiêu cực.

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho biết bưởi có thể làm chậm quá trình xử lý thuốc của gan, điều này có thể gây nguy hiểm. Khi gan phân giải thuốc chậm hơn, lượng thuốc trong máu sẽ tăng lên, làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ và ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc.

Vậy bưởi hoặc nước ép bưởi có thể ảnh hưởng đến những loại thuốc nào?

Statin là một nhóm thuốc có thể xảy ra tương tác với bưởi. Tuy nhiên, nếu bạn đang được kê đơn statin, không nhất thiết phải kiêng hoàn toàn loại quả này vì không phải statin nào cũng bị ảnh hưởng.

Statin là gì?

Statin là nhóm thuốc kê đơn được sử dụng để giảm cholesterol. Thuốc có tác dụng ức chế quá trình sản xuất cholesterol trong cơ thể và giúp tái hấp thu cholesterol đã tích tụ trong thành mạch máu.

Một số loại statin bao gồm:

• Atorvastatin (Lipitor)
• Lovastatin (Mevacor)
• Simvastatin (Zocor)
• Fluvastatin (Lescol)
• Pitavastatin (Livalo)
• Pravastatin (Pravachol)
• Rosuvastatin (Crestor)

Không phải ai có cholesterol cao cũng cần dùng statin. Một số người có thể giảm cholesterol bằng cách thay đổi lối sống, bao gồm:

• Giảm cân
• Tăng cường vận động
• Ăn chế độ ăn lành mạnh cho tim mạch
• Bỏ thuốc lá

Statin thường được khuyến nghị sử dụng nếu bạn:

• Có nguy cơ cao mắc bệnh tim
• Có tiền sử gia đình bị bệnh tim
• Có tiền sử gia đình bị rối loạn mỡ máu
• Thừa cân hoặc mắc tiểu đường

Bưởi tương tác với một số loại statin như thế nào?

Nếu bạn đang được kê đơn statin, cần lưu ý tìm hiểu xem loại statin nào có thể bị ảnh hưởng khi ăn bưởi hoặc uống nước ép bưởi.

Nhiều người hiểu sai rằng bưởi có thể gây tương tác với tất cả các loại statin, do đó kiêng hoàn toàn loại quả này. Tuy nhiên, bạn chỉ cần tránh không ăn bưởi nếu đang dùng:

• Lovastatin
• Atorvastatin
• Simvastatin

Theo một nghiên cứu năm 2017, chất gây ra tương tác giữa bưởi và các statin này là furanocoumarin, một hợp chất hữu cơ có trong nhiều loại thực vật, trong đó có bưởi.

Furanocoumarin ức chế enzyme CYP3A4 - enzyme gan dùng để phân giải các statin kể trên. Bưởi không ảnh hưởng đến những loại statin khác vì chúng được chuyển hóa qua enzyme CYP2C9.

Điều đáng chú ý là tương tác giữa bưởi và thuốc chỉ nguy hiểm khi dùng qua đường ăn uống vì sự tương tác xảy ra trong đường tiêu hóa. Nếu bạn dùng thuốc qua miếng dán ngoài da hoặc tiêm, nguy cơ gặp tác dụng phụ sẽ thấp hơn.

Người đang dùng một số loại statin có thể gặp nguy cơ gì khi ăn bưởi?

Bưởi có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ ở những người dùng lovastatin, atorvastatin hoặc simvastatin.

Phụ nữ và người từ 65 tuổi trở lên có nguy cơ cao hơn bị ảnh hưởng bởi các tác dụng phụ của các loại statin này.

Các tác dụng phụ bao gồm:

• Tiêu cơ vân (cơ bị phá hủy)
• Tổn thương gan
• Rối loạn tiêu hóa
• Tăng đường huyết
• Ảnh hưởng đến thần kinh

Các triệu chứng nhẹ hơn có thể gặp phải là đau cơ và đau khớp.

Theo FDA, nguy cơ tiêu cơ vân và tổn thương gan có thể dẫn đến suy thận. Mayo Clinic cũng cảnh báo rằng tác dụng phụ ảnh hưởng đến thần kinh có thể bao gồm mất trí nhớ và lú lẫn.

Được ăn bao nhiêu bưởi nếu đang dùng statin?

Chưa có con số chính xác về lượng bưởi có thể gây tương tác khi đang dùng lovastatin, atorvastatin, hoặc simvastatin.

Đối với một số người, chỉ một quả bưởi hoặc một ly nước ép bưởi cũng có thể gây tương tác, trong khi những người khác phải dùng nhiều hơn mới gặp vấn đề.

Cần lưu ý rằng cả nước ép bưởi tươi lẫn đông lạnh đều có ảnh hưởng tương tự.

Theo Cleveland Clinic, dùng một lượng vừa phải bưởi đôi khi vẫn an toàn, phần lớn các trường hợp gặp tương tác tiêu cực đều do tiêu thụ bưởi với số lượng lớn.

Nếu bạn vô tình ăn một lượng nhỏ bưởi, khả năng ảnh hưởng đến thuốc là không cao. Tuy nhiên, nếu bạn thấy cơ thể có phản ứng lạ, hãy trao đổi với bác sĩ vì tần suất xảy ra tương tác vẫn chưa rõ ràng.

Mỗi người có thể phản ứng khác nhau, vì thế, tốt nhất là nên thận trọng và hạn chế dùng bưởi nếu bạn đang dùng một trong ba loại statin trên, ít nhất phải tham khảo ý kiến bác sĩ.

Ngoài ra, bạn cũng không nên uống nước ép bưởi khi đang dùng các loại thuốc khác.

Các loại trái cây khác

Không chỉ riêng bưởi, một số trái cây họ cam quýt khác cũng có thể tương tác với lovastatin, atorvastatin và simvastatin, bao gồm:

• Tangelo
• Bưởi đắng (pomelo)
• Cam đắng (bitter orange)
• Cam Seville (dùng làm mứt vỏ cam)

Những loại trái cây này cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình cơ thể chuyển hóa thuốc.

Tuy nhiên, những nghiên cứu không ghi nhận có vấn đề tương tác giữa thuốc với các loại quả như:

• Chanh
• Quýt
• Clementine
• Mandarine
• Cam navel
• Cam máu

Những loại thuốc khác có thể tương tác với bưởi

Không chỉ các statin như lovastatin, atorvastatin và simvastatin, bưởi cũng có thể tương tác với rất nhiều loại thuốc khác.

Các nhóm thuốc này bao gồm:

• Thuốc điều trị bệnh tim mạch
• Thuốc chống nôn và điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu
• Thuốc chống thải ghép
• Thuốc điều trị ung thư
• Thuốc ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, như thuốc chống lo âu

FDA cũng cảnh báo rằng bưởi có thể ảnh hưởng đến các thuốc điều trị dị ứng như fexofenadine (Allegra).

Tương tự như ảnh hưởng với statin, furanocoumarin trong bưởi ức chế enzyme gan dùng để chuyển hóa các loại thuốc này, khiến nồng độ thuốc trong máu tăng cao.

Kết luận

Mặc dù bưởi có thể tương tác với hơn 85 loại thuốc nhưng không phải tất cả đều gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Đôi khi, bưởi chỉ tương tác với một vài thuốc trong một nhóm thuốc chứ không phải toàn bộ.

Ví dụ: bạn có thể phải ngưng dùng lovastatin, atorvastatin hoặc simvastatin, nhưng vẫn có thể dùng fluvastatin, pitavastatin, pravastatin hoặc rosuvastatin để kiểm soát cholesterol.

Nếu thấy lo ngại, hãy trao đổi với bác sĩ để biết rõ ảnh hưởng của bưởi khi đang dùng thuốc.