Vì sao có mức triglyceride cao nhưng mức cholesterol lại bình thường?

Triglyceride và cholesterol đều là các loại chất béo trong máu, tuy nhiên chúng có vai trò khác nhau.

• Cholesterol giúp xây dựng tế bào và sản xuất một số hormone.
• Triglyceride giúp lưu trữ lượng calo dư thừa và chuyển hóa thành năng lượng khi cần. Khi bạn tiêu thụ nhiều calo hơn mức cơ thể sử dụng ngay, lượng calo dư thừa sẽ được chuyển thành triglyceride.

Bạn có thể có mức triglyceride cao mà không đi kèm với cholesterol cao.

Ví dụ, nếu chế độ ăn chứa nhiều carbohydrate và đường nhưng không nhiều thực phẩm giàu cholesterol, bạn có thể bị tăng triglyceride mà không bị tăng cholesterol. Ngoài ra, các yếu tố như hút thuốc, ít vận động, bệnh gan hoặc bệnh tự miễn cũng có thể góp phần làm tăng triglyceride.

Nguyên nhân gây triglyceride cao nhưng cholesterol bình thường

Nhiều yếu tố có thể khiến triglyceride tăng mà không làm tăng cholesterol, bao gồm:

• Chế độ ăn uống: Ăn quá nhiều carbohydrate, chất béo bão hòa và calo có thể làm tăng triglyceride ngay cả khi không làm tăng cholesterol. Điều này xảy ra vì triglyceride được tạo ra để lưu trữ lượng calo dư thừa. Khi tiêu thụ nhiều calo hơn nhu cầu của cơ thể, dù những calo này không đến từ thực phẩm giàu cholesterol thì mức triglyceride vẫn có thể tăng.
• Hút thuốc: Hút thuốc làm giảm mức lipoprotein tỷ trọng cao (HDL – cholesterol “tốt”), khiến cơ thể khó loại bỏ mảng bám trong động mạch và có thể kích thích sản xuất quá mức triglyceride.
• Béo phì: Thừa cân và béo phì có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, khiến cơ thể khó đốt cháy chất béo và sử dụng năng lượng từ calo, từ đó làm tăng triglyceride.
• Ít vận động: Tập thể dục giúp đốt cháy calo và duy trì mức triglyceride ổn định. Nếu bạn không vận động đủ, nguy cơ tăng triglyceride sẽ cao hơn.
• Uống nhiều rượu bia: Rượu kích thích gan sản xuất lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL). Lượng VLDL cao có thể khiến cơ thể khó đốt cháy chất béo và làm tăng mức triglyceride.
• Bệnh gan: Một số bệnh gan như gan nhiễm mỡ và xơ gan có thể làm tăng triglyceride mà không ảnh hưởng đến mức cholesterol. Điều này xảy ra khi chức năng gan bị rối loạn, làm thay đổi quá trình tổng hợp và chuyển hóa triglyceride.
• Bệnh tự miễn: Cơ thể có thể sản xuất nhiều triglyceride hơn để đối phó với tình trạng viêm. Những người mắc bệnh tự miễn như lupus hoặc viêm khớp dạng thấp thường bị viêm kéo dài, có thể dẫn đến tăng triglyceride.
• Di truyền: Cơ chế sản xuất và chuyển hóa triglyceride của cơ thể có thể do di truyền. Một số rối loạn di truyền như chylomicronemia và rối loạn lipoprotein gia đình có thể khiến cơ thể khó phân hủy chất béo, làm tăng mức triglyceride.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể làm tăng triglyceride, bao gồm thuốc nội tiết tố, corticosteroid, retinoid, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị HIV và thuốc chẹn beta.

Biến chứng của triglyceride cao

Ngay cả khi không có cholesterol cao, mức triglyceride cao vẫn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng:

• Xơ cứng động mạch (arteriosclerosis): Triglyceride cao có thể làm cứng và dày thành động mạch, làm tăng nguy cơ suy tim, đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
• Viêm tụy (pancreatitis): Triglyceride cao có thể gây viêm tụy, dẫn đến các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn và sụt cân không chủ ý. Nếu không được điều trị, viêm tụy có thể gây suy thận, ung thư tuyến tụy và nhiều biến chứng nghiêm trọng khác.

Cách tốt nhất để giảm triglyceride

Bạn có thể kiểm soát mức triglyceride bằng cách thay đổi lối sống. Bác sĩ có thể giúp bạn lập kế hoạch và thực hiện các điều chỉnh cần thiết. Nếu thay đổi lối sống không đủ hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hoặc thực phẩm bổ sung như statin, fibrate, niacin hoặc dầu cá để hỗ trợ giảm triglyceride.

Các biện pháp thay đổi lối sống giúp giảm triglyceride bao gồm:

• Bỏ thuốc lá: Hút thuốc có thể làm tăng triglyceride, vì vậy việc cai thuốc sẽ giúp cải thiện mức triglyceride về ngưỡng an toàn.
• Hạn chế rượu bia: Uống nhiều rượu có thể khiến cơ thể khó chuyển hóa triglyceride. Giảm hoặc ngừng uống rượu có thể giúp hạ mức triglyceride.
• Tránh tiêu thụ đường và carbohydrate đơn giản: Lượng calo dư thừa từ đường và carbohydrate đơn giản thường làm tăng triglyceride. Chế độ ăn ít carbohydrate có thể giúp kiểm soát mức triglyceride.
• Giảm tiêu thụ chất béo bão hòa: Thay vì thực phẩm nhiều chất béo bão hòa, hãy chọn các nguồn chất béo có lợi như cá và dầu ô liu để hỗ trợ giảm triglyceride.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Nếu bác sĩ khuyến nghị giảm cân, cắt giảm lượng calo tiêu thụ kết hợp với chế độ luyện tập sẽ giúp kiểm soát cân nặng và giảm triglyceride hiệu quả hơn.

Kết luận

Triglyceride là một loại chất béo trong máu, được cơ thể tạo ra khi có lượng calo dư thừa.

Mức triglyceride cao có thể do các yếu tố không nhất thiết cũng làm tăng cholesterol, bao gồm chế độ ăn uống, ít vận động, hút thuốc, uống nhiều rượu và một số bệnh lý như bệnh gan hoặc bệnh tự miễn. Ngoài ra, một số loại thuốc cũng có thể làm tăng triglyceride.

Bạn có thể làm giảm triglyceride bằng cách thay đổi lối sống, chẳng hạn như ăn uống lành mạnh hơn, kiểm soát cân nặng và giảm hoặc ngừng tiêu thụ rượu bia. Nếu thay đổi lối sống không đủ hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc để hỗ trợ giảm triglyceride.