Huyết khối động mạch vành: Phương pháp điều trị và tiên lượng

Huyết khối động mạch vành khiến cho tim không thể hoạt động bình thường hoặc thậm chí ngừng hoạt động hoàn toàn.

Huyết khối động mạch vành là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đột tử do tim.

Huyết khối động mạch vành là gì?

Huyết khối động mạch vành là cục máu đông hình thành trong động mạch vành – những mạch máu cung cấp máu giàu oxy cho cơ tim. Cục máu đông có thể làm giảm hoặc cắt đứt hoàn toàn sự lưu thông máu đến tim. Điều này có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, khi không được cung cấp đủ oxy, cơ tim sẽ bị tổn thương, nghĩa là tim sẽ phải làm việc nhiều hơn để bơm đủ máu đi khắp cơ thể. Điều này gây khó thở, chóng mặt và mệt mỏi.

Huyết khối động mạch vành có thể xảy ra sau phẫu thuật hoặc thủ thuật tim. Theo một nghiên cứu, các thủ thuật như thông tim hay cấy máy tạo nhịp tim đều tiềm ẩn nguy cơ huyết khối động mạch vành.

Cục máu đông hình thành như thế nào?

Cục máu đông hình thành trong động mạch tim khi mảng xơ vữa bị vỡ hoặc bong ra. Mảng xơ vữa hình thành do cholesterol trong máu tích tụ ở thành động mạch.

Mảng xơ vữa càng dày thì nguy cơ vỡ và bong khỏi thành động mạch sẽ càng cao.

Khi mảng xơ vữa vỡ ra, tiểu cầu và một số thành phần khác trong máu sẽ bắt đầu tập hợp lại xung quanh vết vỡ. Điều này làm hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu. Cục máu đông càng lớn thì lưu lượng máu đến tim sẽ càng giảm.

Triệu chứng của huyết khối động mạch vành

Các triệu chứng của huyết khối động mạch vành gồm có:

• Đau sau xương ức
• Cơn đau lan xuống cánh tay trái
• Đau ở đầu, hàm và tai
• Cảm giác nghẹn ở cổ họng
• Khó thở hoặc thở gấp
• Chóng mặt
• Ngất xỉu

Đó là những dấu hiệu của vấn đề rất nghiêm trọng. Hãy gọi cấp cứu hoặc đến bệnh viện ngay lập tức khi nhận thấy những dấu hiệu này.

Tình trạng tắc nghẽn càng kéo dài và cục máu đông càng lớn thì các triệu chứng càng nặng. Khi cục máu đông chặn hoàn toàn dòng máu đến tim, tim có thể sẽ ngừng hoạt động (ngừng tim).

Yếu tố nguy cơ gây huyết khối động mạch vành

Các yếu tố làm tăng nguy cơ huyết khối động mạch vành:

• Hút thuốc
• Tăng huyết áp (cao huyết áp)
• Mắc bệnh tiểu đường type 1 hoặc type 2
• Cholesterol trong máu cao
• Stress nặng
• Có tiền sử gia đình bị xơ vữa động mạch

Huyết khối động mạch vành và nhồi máu cơ tim

Huyết khối động mạch vành và nhồi máu cơ tim là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau nhưng huyết khối động mạch vành có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim do cục máu đông chặn một phần hoặc toàn bộ dòng máu giàu oxy đến tim. Khi tế bào tim không được cung cấp oxy, cơn nhồi máu cơ tim sẽ xảy ra.

Phương pháp chẩn đoán huyết khối động mạch vành

Khi người bệnh có triệu chứng huyết khối động mạch vành hay nhồi máu cơ tim, bác sĩ thường tiến hành điện tâm đồ. Phương pháp này đánh giá tín hiệu điện của tim và giúp phát hiện những bất thường chỉ ra cơn nhồi máu cơ tim hoặc cục máu đông.

Tuy nhiên, để biết chắc chắn một ngườicó bị huyết khối động mạch vành hay không thì cần phải thực hiện một thủ thuật xâm lấn gọi là thông tim.

Trong thủ thuật này, một ống dài hẹp và mềm dẻo được đưa vào động mạch ở cổ, đùi trên hoặc cánh tay, sau đó luồn đến tim. Khi ống thông đến tim, bác sĩ sẽ kiểm tra xem có cục máu đông cản trở dòng máu đến tim hay không.

Người bệnh cũng sẽ phải làm xét nghiệm máu. Nồng độ một số protein tăng cao trong máu có thể là dấu hiệu cho thấy cơ tim bị tổn thương.

Điều trị huyết khối động mạch vành

Nếu nghi ngờ huyết khối động mạch vành, bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh dùng aspirin ngay lập tức. Loại thuốc này có tác dụng ngăn tiểu cầu kết dính với nhau và làm cho cục máu đông to lên.

Khi phát hiện có cục máu đông, người bệnh sẽ phải phẫu thuật khẩn cấp để khôi phục sự lưu thông máu đến tim.

Các thủ thuật điều trị huyết khối động mạch vàn gồm có:

• Nong mạch vành: đưa ống thông vào động mạch vành và làm phồng quả bóng ở đầu ống thông để mở rộng mạch vành.
• Lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học. Thủ thuật này thường được thực hiện khi có cục máu đông lớn. Một nghiên cứu cho thấy rằng thủ thuật lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học có thể làm giảm nguy cơ tử vong.
• Đặt stent. Cục máu đông nhỏ có thể điều trị bằng cách đặt stent - một dụng cụ dạng ống nhỏ được đặt trong mạch máu để mở rộng mạch máu và giúp máu chảy qua dễ dàng.

Người bệnh cũng có thể cần dùng thuốc để làm tan cục máu đông. Những loại thuốc này thường được tiêm hoặc truyền qua đường tĩnh mạch.

Tiên lượng của người bị huyết khối động mạch vành

Giống như nhiều vấn đề khác, cần có thời gian để hồi phục sau khi bị huyết khối động mạch vành. Nếu tim bị tổn thương do cục máu đông, người bệnh sẽ gặp khó khăn khi hoạt động thể chất, nhất là những hoạt động gắng sức. Nhưng tình trạng này thường cải thiện theo thời gian.

Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn sau khi bị huyết khối động mạch vành.

Dưới đây là những biện pháp giúp tăng tốc độ hồi phục và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông trong tương lai.

• Bỏ thuốc lá: Những người hút thuốc có nguy cơ bị cục máu đông cao hơn. Hút thuốc còn làm chậm quá trình phục hồi sau khi bị huyết khối động mạch vành.
• Tập thể dục thường xuyên: Điều này mang lại nhiều lợi ích. Đối với những người có tiền sử nhồi máu cơ tim hoặc cục máu đông, tập thể dục thường xuyên giúp làm giảm huyết áp, giảm nguy cơ hình thành cục máu đông và kiểm soát cân nặng.
• Ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh và protein nạc. Cá là loại thực phẩm đặc biệt tốt cho tim mạch.
• Kiểm soát bệnh mạn tính: Những người mắc bệnh tiểu đường type 1 hoặc type 2, cholesterol trong máu cao và tăng huyết áp có nguy cơ hình thành cục máu đông ở tim cao hơn. Kiểm soát các bệnh lý này có thể giúp giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.

Những người từng bị huyết khối động mạch vành có thể cần dùng thuốc chống đông máu hay thuốc làm loãng máu để giảm nguy cơ hình thành cục máu đông mới. Aspirin là một loại thuốc chống đông máu được dùng phổ biến. Bằng cách ngăn ngừa hình thành cục máu đông, những loại thuốc này còn giúp giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Thuốc chẹn beta, chẳng hạn như atenolol và metoprolol, giúp làm giảm tác động của hormone adrenaline lên tim. Điều này giúp làm giảm huyết áp và giảm áp lực lên động mạch.

Tóm tắt bài viết

Huyết khối động mạch vành là khi cục máu đông hình thành ở một trong các động mạch cấp máu cho tim. Điều này làm giảm hoặc cắt đứt hoàn toàn sự lưu thông máu đến tim. Đây là một tình trạng nguy hiểm cần được điều trị khẩn cấp để ngăn ngừa nhồi máu cơ tim và các biến chứng gây tử vong khác.