Có những loại huyết khối nào?

Huyết khối là tình trạng cục máu đông hình thành bên trong tĩnh mạch hoặc động mạch và ngăn cản sự lưu thông máu.

Điều này có thể xảy ra khi mạch máu bị tổn thương và cơ thể tạo ra cục máu đông để ngăn mất máu nhưng cục máu đông cũng có thể hình thành cả khi mạch máu không bị tổn thương. Cục máu đông có thể bong ra hoặc vỡ ra và di chuyển đến những vị trí khác trong cơ thể. Tình trạng này được gọi là thuyên tắc (embolism).

Các loại huyết khối

Có hai loại huyết khối chính là huyết khối động mạch và huyết khối tĩnh mạch.

Huyết khối động mạch có nghĩa là cục máu đông hình thành trong động mạch – các mạch máu mang máu giàu oxy từ tim đến phần còn lại của cơ thể. Nguyên nhân phổ biến nhất gây huyết khối động mạch là xơ vữa động mạch – tình trạng mà cholesterol cùng một số chất khác tích tụ trên thành động mạch.

Mảng xơ vữa khiến cho động mạch hẹp và cứng lại, điều này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

Huyết khối tĩnh mạch có nghĩa là cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch – những mạch máu mang máu nghèo oxy trở về tim.

Các loại huyết khối tĩnh mạch

Có hai loại huyết khối tĩnh mạch chính là huyết khối tĩnh mạch sâu và thuyên tắc phổi.

Huyết khối tĩnh mạch sâu là khi cục máu đông hình thành ở các tĩnh mạch nằm sâu trong cơ thể. Tình trạng này đa phần xảy ra ở chân hoặc vùng chậu, gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới, nhưng cũng có thể xảy ra ở cánh tay hoặc vai, gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu chi trên. Tĩnh mạch sâu nằm cách xa da hơn tĩnh mạch nông.

Hội chứng Paget-Schroetter là một loại huyết khối tĩnh mạch sâu hiếm gặp, thường xảy ra ở những người trẻ tuổi chơi các môn thể thao sử dụng phần bắp tay. Tĩnh mạch bị chèn ép bởi các cơ xung quanh và tình trạng này sẽ trở nên trầm trọng hơn khi vận động quá mức.

Thuyên tắc phổi là khi cục máu đông hình thành ở nơi khác, mà thường là ở tĩnh mạch sâu ở chân, vỡ ra và di chuyển theo máu đến phổi. Cục máu đông chặn dòng máu đến phổi, điều này không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn đến các cơ quan khác vì phổi sẽ không thể cung cấp oxy cho các cơ quan một cách hiệu quả. Thuyên tắc phổi có thể gây tử vong nếu cục máu đông quá lớn hoặc có nhiều cục máu đông.

Ngoài ra còn có huyết khối tĩnh mạch đùi - cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch dài ở đùi. Những người từng bị huyết khối tĩnh mạch sâu có thể gặp phải vấn đề này.

Các loại huyết khối tĩnh mạch khác gồm có:

• Huyết khối tĩnh mạch chủ trên
• Huyết khối tĩnh mạch cảnh
• Huyết khối xoang tĩnh mạch não
• Huyết khối xoang hang
• Tắc tĩnh mạch võng mạc
• Huyết khối tĩnh mạch cửa
• Hội chứng Budd-Chiari
• Huyết khối tĩnh mạch thận
• Huyết khối tĩnh mạch khoeo

Sự khác biệt giữa cục máu đông và huyết khối

Cục máu đông là khối bán rắn hình thành do tiểu cầu cùng một số protein trong máu kết dính với nhau. Cục máu đông có thể hình thành ở bất cứ nơi nào trong cơ thể. Huyết khối là cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch hoặc động mạch. Như vậy, tất cả huyết khối là cục máu đông nhưng không phải cục máu đông nào cũng là huyết khối.

Loại huyết khối nào phổ biến nhất?

Huyết khối tĩnh mạch sâu là loại huyết khối phổ biến nhất. Loại huyết khối này thường xảy ra ở chân hoặc vùng chậu nhưng có thể xảy ra ở cánh tay hoặc vai. Huyết khối tĩnh mạch sâu có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.

Loại huyết khối nào hiếm gặp nhất?

Có nhiều loại huyết khối rất hiếm gặp. Một số ví dụ là huyết khối tĩnh mạch cảnh (thường do sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch), huyết khối xoang tĩnh mạch não (một dạng đột quỵ) và hội chứng Paget-Schroetter (một dạng huyết khối tĩnh mạch sâu).

Loại huyết khối nào nguy hiểm nhất?

Thuyên tắc phổi là loại huyết khối nguy hiểm nhất. Tình trạng này có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời vì cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu của phổi, gây gián đoạn dòng máu đến phổi và phổi không thể cung cấp oxy cho các cơ quan khác.