Cholesterol có vai trò gì trong cơ thể?

Cholesterol là gì?

Cholesterol là một chất được tạo ra trong gan, có vai trò rất quan trọng đối với sự sống của con người. Cơ thể cũng hấp thụ cholesterol từ thực phẩm.

Vì thực vật không tự tạo ra cholesterol nên cholesterol chỉ có trong các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như thịt và sữa.

Vai trò của cholesterol trong cơ thể

Trong cơ thể con người, cholesterol có ba vai trò chính:

• Hỗ trợ sản xuất hormone sinh dục.
• Thành phần cấu tạo nên mô cơ thể.
• Hỗ trợ sản xuất mật ở gan.

Cả ba đều là những chức năng quan trọng và tất cả đều phụ thuộc vào sự hiện diện của cholesterol. Tuy nhiên, một thứ dù tốt đến đâu nhưng nếu có quá nhiều thì cũng sẽ thành không tốt.

Các loại cholesterol

Cholesterol được chia thành hai loại là LDL và HDL. Cả hai đều là lipoprotein, là hợp chất được tạo nên từ chất béo và protein, có chức năng vận chuyển cholesterol trong máu đi khắp cơ thể.

LDL

LDL là viết tắt của low-density lipoprotein, nghĩa là lipoprotein tỷ trọng thấp. LDL được gọi là “cholesterol xấu” bởi quá nhiều LDL trong máu có thể dẫn đến xơ vữa động mạch.

LDL gây hình thành mảng bám trên thành động mạch. Điều này dẫn đến hai vấn đề. Thứ nhất, mảng bám thu hẹp động mạch, gây cản trở sự lưu thông máu giàu oxy đi khắp cơ thể. Thứ hai, mảng bám có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Cục máu đông có thể vỡ ra và chặn dòng máu, gây nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Do đó cần duy trì nồng độ LDL trong máu ở mức thấp, lý tưởng nhất là dưới 100 miligam trên decilit (mg/dL).

HDL

HDL là viết tắt của high-density lipoprotein, nghĩa là lipoprotein tỉ trọng cao, hay còn được gọi “cholesterol tốt”.

HDL giúp giữ cho hệ thống tim mạch khỏe mạnh. Trên thực tế, HDL hỗ trợ loại bỏ LDL khỏi động mạch. HDL mang cholesterol xấu trở lại gan, tại đây cholesterol xấu bị phân hủy và đào thải ra khỏi cơ thể.

Nghiên cứu đã chứng minh nồng độ HDL cao giúp ngăn ngừa đột quỵ và nhồi máu cơ tim, trong khi nồng độ HDL thấp làm tăng nguy cơ xảy ra những biến cố tim mạch này.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), nồng độ HDL từ 60 mg/dL trở lên có thể giúp phòng ngừa bệnh tim mạch, trong khi nồng độ dưới 40 mg/dL lại làm tăng nguy cơ gây bệnh tim mạch.

Xét nghiệm cholesterol

Xét nghiệm cholesterol đo cả nồng độ HDL và LDL, cũng như tổng lượng cholesterol và triglyceride trong máu. Xét nghiệm này còn được gọi là xét nghiệm lipid máu hay xét nghiệm mỡ máu.

Trước khi làm xét nghiệm, bạn cần nhịn ăn trong 8 – 12 tiếng. Nếu đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, bạn cần cho nhân viên y tế biết. Có thể cần ngừng một số loại thuốc trước khi làm xét nghiệm.

Xét nghiệm này cho biết nồng độ HDL, LDL và triglyceride. Nếu một trong những chỉ số này bất thường, bạn sẽ phải thay đổi lối sống và có thể cần dùng thuốc để đưa chỉ số về bình thường.

Mức cholesterol bình thường

Mức cholesterol toàn phần lý tưởng là dưới 200 mg/dL. Cholesterol toàn phần trong khoảng từ 200 đến 239 mg/dL được coi là giới hạn cao (borderline) và trên 240 mg/dL nghĩa là cholesterol cao.

Cholesterol trong máu cao có thể là do nhiều nguyên nhân gây ra như:

• Béo phì
• Bệnh tiểu đường type 2
• Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
• Lối sống ít vận động
• Hút thuốc lá
• Tiền sử gia đình
• Tuổi cao

Triglyceride là gì?

Triglyceride là một loại chất béo khác trong máu. Giống như cholesterol, quá nhiều triglyceride sẽ có hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, các chuyên gia hiện vẫn chưa rõ về đặc điểm cụ thể của loại chất béo này.

Triglyceride cao thường đi kèm với cholesterol cao và điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Nhưng chưa rõ nếu chỉ có mình chỉ số triglyceride cao thì có làm tăng nguy cơ hay không.

Các nguyên nhân gây ra tình trạng triglyceride cao gồm có:

• Thói quen lối sống, chẳng hạn như chế độ ăn uống không lành mành và ít vận động
• Gen di truyền
• Vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như bệnh tuyến giáp, tiểu đường, bệnh gan và bệnh thận

Cách kiểm soát cholesterol trong máu

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nồng độ cholesterol trong máu. Mặc dù một số trong đó là những yếu tố không thể thay đổi, ví dụ như di truyền và tuổi tác nhưng bạn có thể thay đổi lối sống để duy trì mức cholesterol khỏe mạnh. Ăn thực phẩm ít cholesterol và chất béo bão hòa, tập thể dục đều đặn và kiểm soát cân nặng sẽ giúp làm giảm mức cholesterol và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.