Bàn chân bẹt điều trị bằng cách nào?

Bàn chân bẹt là một tình trạng phổ biến và thường không gây đau. Bàn chân bẹt có thể xảy ra do bàn chân phát triển không bình thường khi còn nhỏ nhưng nguyên nhân cũng có thể là do chấn thương hoặc do những áp lực mà bàn chân phải chịu theo thời gian.

Bàn chân bẹt đôi khi góp phần gây ra các vấn đề ở mắt cá chân và đầu gối vì tình trạng này ảnh hưởng đến sự phối hợp của các xương khi di chuyển. Nếu không bị đau thì thường không cần điều trị bàn chân bẹt.

Triệu chứng bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt đa phần không có bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, một số người có bàn chân bẹt thường xuyên bị đau bàn chân, đặc biệt là ở gót chân hoặc vòm bàn chân. Cơn đau có thể tăng lên khi hoạt động. Ngoài ra, bàn chân bẹt có thể gây sưng ở quanh mắt cá chân.

Khi nào cần đi khám?

Nên đi khám nếu thường xuyên bị đau bàn chân và quan sát thấy bàn chân có hình dạng bất thường.

Bố mẹ có thể nhận biết bàn chân bẹt ở trẻ bằng các cách sau đây:

• Cách 1:

Làm ướt bàn chân của trẻ (bằng nước trắng hoặc nước có màu thì càng rõ), sau đó yêu cầu trẻ đặt bàn chân lên một tờ giấy trắng. Nếu nhìn thấy dấu ấn của nguyên cả bàn chân trên giấy thì có khả năng là trẻ có bàn chân bẹt. Tuy nhiên, nếu phần hình in có một khoảng trống nhỏ hình vòm cong thì bố mẹ có thể yên tâm là trẻ không có bàn chân bẹt.

• Cách 2:

Cho trẻ dẫm chân lên cát, nếu cát lún và in hình bàn chân có đường cong thì trẻ có vòm bàn chân bình thường và ngược lại, nếu trẻ in được cả bàn chân xuống cát thì có thể trẻ có bàn chân bẹt.

• Cách 3:

Cho trẻ khi trẻ đứng trên mặt phẳng và bố mẹ dùng ngón tay luồn thử xuống gan bàn chân của trẻ. Nếu gan bàn chân của trẻ áp sát mặt sàn và ngón tay bố mẹ không thể luồn xuống bên dưới thì có thể trẻ có bàn chân bẹt.

Để đảm bảo tính chính xác, nên thực hiện các cách kiểm tra này khi trẻ lên 3 tuổi.

Nguyên nhân gây bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt là hiện tượng bình thường ở trẻ từ 0 – 3 tuổi vì vòm bàn chân chưa hình thành ở giai đoạn này. Sau đó, lòng bàn chân của hầu hết mọi người sẽ dần có độ lõm nhưng ở một số người, lòng bàn chân lại mãi ở trạng thái phẳng. Bàn chân bẹt cũng chỉ là một trong những dáng bàn chân bình thường và nhiều người có bàn chân bẹt không hề gặp phải bất cứ vấn đề nào về khả năng đi lại hay vận động.

Một số người có bàn chân bẹt không hoàn toàn, có nghĩa vòm bàn chân xuất hiện khi ngồi hoặc kiễng chân nhưng biến mất khi đứng. Hầu hết những người có bàn chân bẹt không hoàn toàn đều có thể đi lại bình thường mà không gặp phải bất kỳ vấn đề nào.

Đôi khi, bàn chân bẹt không phải do bẩm sinh mà xảy ra do các yếu tố tác động theo thời gian. Áp lực mà bàn chân phải chịu trong suốt nhiều năm có thể làm suy yếu phần gân chạy dọc bên trong mắt cá chân và khiến cho vòm bàn chân hạ xuống. Bàn chân bẹt cũng có thể xảy ra sau khi bị chấn thương bàn chân.

Các yếu tố nguy cơ gây bàn chân bẹt

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bàn chân bẹt gồm có:

• Béo phì
• Bị chấn thương ở bàn chân hoặc mắt cá chân
• Viêm khớp dạng thấp
• Tuổi cao
• Mắc bệnh tiểu đường

Biến chứng của bàn chân bẹt

Mặc dù nhiều người có bàn chân bẹt không bị đau nhức và vẫn có thể đi lại, vận động bình thường nhưng bàn chân bẹt có thể khiến cấu trúc cơ xương khớp của bàn chân bị biến dạng theo thời gian. Bàn chân không đủ linh hoạt khiến cho trẻ dễ bị ngã khi chạy nhảy. Ngoài ra, mắtcas chân, khớp gối, cột sống và các dây thần kinh cũng có thể bị ảnh hưởng. Đau khớp là tình trạng khá phổ biến ở những người có bàn chân bẹt.

Phương pháp chẩn đoán bàn chân bẹt

Để chẩn đoán bàn chân bẹt, bác sĩ sẽ quan sát bàn chân từ phía trước và phía sau và yêu cầu người bệnh đứng kiễng chân. Một số đặc điểm của giày cũng có thể là dấu hiệu chỉ ra bàn chân bẹt.

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh

Nếu người bệnh bị đau nhiều ở bàn chân, bác sĩ sẽ đề nghị thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như:

• Chụp X-quang: Chụp X-quang sử dụng một lượng nhỏ bức xạ để tạo ra hình ảnh của xương và khớp ở bàn chân. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện bệnh viêm khớp.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Sử dụng tia X tạo ra hình ảnh của bàn chân ở nhiều góc độ. Hình ảnh thu được sẽ cung cấp thông tin chi tiết hơn so với chụp X-quang.
• Siêu âm: Nếu nghi ngờ gân bị tổn thương, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm. Phương pháp này sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh chi tiết của các cấu trúc mô mềm bên trong cơ thể.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng sóng vô tuyến và nam châm phát ra từ trường mạnh để tạo ra hình ảnh chi tiết của cả mô cứng và mô mềm trong cơ thể.

Điều trị bàn chân bẹt

Nếu bàn chân bẹt không gây đau thì thường không cần điều trị.

Trị liệu

Các phương pháp trị liệu giúp giảm đau do bàn chân bẹt gồm có:

• Đế giày chỉnh hình y khoa: Mang đế giày chỉnh hình y khoa có thể giúp làm giảm đau do bàn chân bẹt. Đế giày được thiết kế riêng theo đặc điểm bàn chân của mỗi người. Mặc dù đế giày chỉnh hình y khoa không chữa được bàn chân phẳng nhưng sẽ giúp làm giảm các vấn đề do bàn chân bẹt gây ra.
• Các bài tập giãn cơ: Một số người có bàn chân bẹt có gân Achilles ngắn hơn bình thường. Các bài tập kéo giãn gân cơ ở vùng gót chân có thể giúp cải thiện vấn đề.
• Mang giày hỗ trợ: Một đôi giày có thiết kế đặc biệt với phần nhô cao ở mặt trong của bàn chân sẽ giúp những người có bàn chân bẹt đi lại dễ dàng hơn và giảm áp lực tác động lên các khớp xương.
• Vật lý trị liệu: Bàn chân bẹt có thể góp phần gây ra chấn thương khi hoạt động thể chất, đặc biệt là khi vận động quá mức. Hãy quay video quá trình tập luyện và đưa cho chuyên gia trị liệu xem. Chuyên gia sẽ xác định vấn đề, từ đó có cách điều chỉnh kỹ thuật tập luyện để hạn chế chấn thương.

Phẫu thuật

Thường không cần thiết phải phẫu thuật để trị bàn chân bẹt. Tuy nhiên, nếu như bàn chân bẹt dẫn đến các vấn đề khác như rách hoặc đứt gân thì sẽ phải phẫu thuật.

Các biện pháp tự khắc phục

Các biện pháp có thể tự thực hiện tại nhà để giảm các cơn đau nhẹ do bàn chân bẹt:

• Hạn chế vận động mạnh: Tránh các hoạt động làm trầm trọng thêm cơn đau. Chuyển sang các hoạt động ít tác động đến khớp, chẳng hạn như đi bộ, đạp xe hoặc bơi lội thay vì các hoạt động tác động nhiều đến khớp như chạy và nhảy.
• Dùng thuốc: Nếu cần thiết có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn.

Giảm cân: Ở những người thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể làm giảm áp lực lên bàn chân.