U hạt cholesterol: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

U hạt cholesterol (cholesterol granuloma) là những u nang chứa dịch. Chúng không phải là khối u ác tính nhưng thường trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. U hạt cholesterol là một vấn đề rất hiếm gặp và hiện vẫn chưa xác định dược nguyên nhân gây ra.

Phương pháp điều trị thường là phẫu thuật để loại bỏ dịch trong u nang. Điều này giúp giải quyết hoàn toàn tình trạng u hạt cholesterol.

U hạt cholesterol là gì?

U hạt cholesterol là một loại u nang lành tính hình thành trên hộp sọ cạnh tai giữa. Vị trí này trên hộp sọ được gọi là đỉnh xương đá.

U hạt cholesterol là vấn đề rất hiếm gặp. U nang chứa chất lỏng, tinh thể cholesterol, lipid và to lên theo thời gian.

Mặc dù không phải là khối u ác tính nhưng u hạt cholesterol có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng. Khi phát triển to lên, u hạt cholesterol sẽ gây tổn thương tai và chèn ép các dây thần kinh xung quanh.

Triệu chứng của u hạt cholesterol

Khi mới hình thành, u hạt cholesterol thường không có triệu chứng. Khi có, các triệu chứng sẽ phụ thuộc vào kích thước và vị trí của u nang.

Khi u nang to lên, các triệu chứng sẽ nặng thêm và xuất hiện triệu chứng mới.

Các triệu chứng của u hạt cholesterol gồm có:

• Chóng mặt
• Đau đầu
• Mờ mắt
• Nhìn đôi
• Đau mặt
• Co thắt cơ mặt
• Tê mặt
• Yếu cơ mặt
• Giảm thính lực
• Đau tai
• Ù tai
• Tích tụ dịch trong tai
• Khó nói
• Khó nuốt
• Tổn thương thần kinh
• Co giật

Khi phát triển to lên, u hạt cholesterol có thể làm hỏng vĩnh viễn các cấu trúc xung quanh. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng như mất thính lực và tổn thương thần kinh gây biến chứng lâu dài. Phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp tránh xảy ra các biến chứng này.

Nguyên nhân gây u hạt cholesterol

Chưa rõ nguyên nhân chính xác gây u hạt cholesterol. Mọt số chuyên gia cho rằng tình trạng này là do phản ứng viêm với cholesterol.

Khi các khoang chứa khí (xoang) trong hộp sọ bị tắc nghẽn, điều này sẽ tạo ra một khoảng chân không hút và phá hủy hồng cầu. Hồng cầu bị phá hủy sẽ giải phóng cholesterol.

Cơ thể sẽ tạo ra phản ứng viêm với cholesterol. Tình trạng viêm khiến các mạch máu xung quanh bị vỡ. Khu vực có mạch máu bị vỡ sẽ giãn ra và hình thành u nang chứa dịch.

Tuy nhiên, giả thuyết này hiện vẫn chưa được kiểm chứng. Một số nghiên cứu mới cho thấy giả thuyết này không đúng và cho rằng suy tủy xương có thể là nguyên nhân gây u hạt cholesterol. Nhưng vẫn cần có thêm nghiên cứu về chủ đề này.

Có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ u hạt cholesterol. Những gia đình bị tăng cholesterol máu có tính gia đình có vẻ có tỷ lệ mắc u hạt cholesterol cao hơn nhưng mối liên hệ này vẫn chưa được chứng minh. Những người bị thường xuyên bị viêm tai giữa cũng có nguy cơ mắc u hạt cholesterol cao hơn.

Phương pháp chẩn đoán u hạt cholesterol

U hạt cholesterol thường được phát hiện sau khi các triệu chứng xuất hiện.

Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, hỏi về các triệu chứng và bệnh sử cá nhân cũng như gia đình. Sau đó cần thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh.

Chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp hưởng từ (MRI) là hai kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh chính được sử dụng để xác nhận u hạt cholesterol. Những kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này giúp bác sĩ xác định u hạt và phân biệt với các vấn đề khác như:

• U cholesteatoma
• Sarcoma sụn
• Ung thư di căn
• Khối u sọ

Những vấn đề này đôi khi có biểu hiện giống với u hạt cholesterol trên các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh. Điều này gây khó khăn việc chẩn đoán. Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện thêm các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác để xác nhận chẩn đoán.

Phương pháp điều trị u hạt cholesterol

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào kích thước, tốc độ phát triển của u hạt và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Những trường hợp có u hạt cholesterol nhỏ, phát triển chậm và không gây triệu chứng thường không cần điều trị ngay. Người bệnh chỉ cần tái khám định kỳ để theo dõi sự tiến triển của u hạt.

Những trường hợp có triệu chứng hoặc u hạt cholesterol phát triển nhanh thường phải điều trị bằng phẫu thuật. Phương pháp tiếp cận u hạt phụ thuộc vào kích thước và vị trí của u hạt cholesterol. Bác sĩ có thể tiếp cận u hạt qua mũi hoặc qua tai của người bệnh.

Bác sĩ sẽ loại bỏ dịch khỏi u hạt và sau đó đặt một ống nhựa nhỏ để ngăn u hạt tái phát.

Phẫu thuật đa phần có thể giải quyết hoàn toàn u hạt cholesterol. Sau phẫu thuật, người bệnh sẽ phải tái khám nhiều lần để kiểm tra xem u hạt có tái phát hay không. Nếu u hạt tái phát thì sẽ phải tiếp tục phẫu thuật nhưng điều này rất hiếm khi xảy ra.

Có thể cần thêm các phương pháp điều trị khác để giải quyết triệu chứng và biến chứng của u hạt cholesterol. Ví dụ, người bệnh có thể cần dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) để giảm đau tai, đau mặt và đau đầu trong thời gian chờ phẫu thuật.

Nếu u hạt cholesterol gây tổn thương thần kinh, người bệnh sẽ được kê thuốc chống co giật hoặc thuốc chống trầm cảm để kiểm soát các triệu chứng. Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào triệu chứng và biến chứng cụ thể.

Tóm tắt bài viết

U hạt cholesterol là u nang lành tính chứa dịch, tinh thể cholesterol và chất béo hình thành trên hộp sọ. Mặc dù u hạt cholesterol không phải là u ác tính nhưng có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, nhất là khi phát triển to lên. Các triệu chứng của u hạt cholesterol gồm có mất thính lực, thay đổi thị lực và co giật.

Phẫu thuật loại bỏ dịch khỏi u nang sẽ giúp giải quyết hoàn toàn tình trạng này và ngăn ngừa biến chứng.