Tim đập nhanh khi ngủ dậy là do đâu?

Các nguyên nhân gây tim đập nhanh khi ngủ dậy

Tim đập nhanh khi ngủ dậy vào buổi sáng có thể là do những nguyên nhân vô hại như tiêu thụ nhiều đường, uống cà phê, gặp ác mộng nhưng đôi khi, đó là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn.

Lo lắng

Căng thẳng và lo lắng kích hoạt sự giải phóng các hormone stress như adrenaline (epinephrine) và cortisol. Những hormone này làm tăng nhịp tim và huyết áp. Càng lo lắng nhiều thì nồng độ những hormone này trong máu càng cao.

Khi bị trầm cảm, rối loạn lo âu hoặc chịu nhiều căng thẳng, có thể bạn sẽ gặp phải tình trạng tim đập nhanh khi thức dậy.

Các triệu chứng khác của rối loạn lo âu gồm có:

• Thở gấp hoặc khó thở
• Khó tập trung
• Bồn chồn
• Lo lắng quá mức
• Khó ngủ

Uống rượu bia

Uống nhiều rượu bia vào buổi tối có thể khiến tim đập nhanh khi thức dậy vào buổi sáng hôm sau.

Cồn làm tăng nhịp tim. Càng uống nhiều rượu bia, tim sẽ đập càng nhanh. Một nghiên cứu vào năm 2017 đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc uống quá nhiều rượu trong thời gian dài với rối loạn nhịp tim, đặc biệt là nhịp xoang nhanh.

Ngoài nhịp tim nhanh, bạn có thể còn gặp các triệu chứng khác trong nhiều giờ sau khi uống rượu bia, chẳng hạn như:

• Đau đầu
• Đau nhức cơ
• Buồn nôn
• Chóng mặt

Những triệu chứng này sẽ tự hết dần khi cồn được đào thải khỏi cơ thể.

Tiêu thụ nhiều đường

Đường từ đồ ăn, thức uống sau khi qua ruột non sẽ đi vào máu. Tiêu thụ quá nhiều đường có thể gây ra tình trạng tăng đường huyết đột ngột. Điều này khiến cho tuyến tụy giải phóng insulin và chuyển hóa đường trong máu thành năng lượng.

Cơ thể coi sự gia tăng đường trong máu và năng lượng này là một dạng stress và giải phóng các hormone stress như cortisol.

Ngoài tim đập nhanh, tăng đường huyết đột ngột còn gây ra các triệu chứng khác như đổ mồ hôi và nhức đầu.

Đường tinh luyện không phải là thủ phạm duy nhất gây ra tình trạng này. Ăn nhiều carbohydrate tinh chế, chẳng hạn như bánh mì trắng hay cơm trắng, cũng có thể gây ra điều tương tự, đặc biệt là ở những người bị bệnh tiểu đường.

Rung nhĩ

Rung nhĩ là tình trạng các buồng trên của tim co bóp quá nhanh và không đồng bộ với các buồng tim dưới. Đây là loại rối loạn nhịp tim phổ biến nhất.

Rung nhĩ thường gây nhịp tim nhanh nhưng cũng có thể gây cảm giác tim rung lên hoặc đập mạnh trong ngực.

Bản thân rung nhĩ thường không nguy hiểm đến tính mạng nhưng rung nhĩ có thể làm tăng nguy cơ suy tim và cần phải điều trị.

Các triệu chứng khác của rung nhĩ:

• Chóng mặt, choáng váng
• Hụt hơi
• Cảm giác lo âu, bồn chồn
• Mệt mỏi, thiếu sức lực

Ngưng thở khi ngủ

Ngưng thở khi ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ có biểu hiện là hơi thở gián đoạn nhiều lần trong khi ngủ.

Có nhiều loại ngưng thở khi ngủ và ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn là loại phổ biến nhất. Tình trạng này xảy ra do các cơ ở cổ họng bị giãn, khiến đường thở thu hẹp hoặc bị chặn.

Một nghiên cứu từ năm 2018 cho thấy chứng ngưng thở khi ngủ làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim. Nồng độ oxy trong máu giảm đột ngột có thể làm tăng huyết áp và gây áp lực lên hệ thống tim mạch.

Các triệu chứng của chứng ngưng thở khi ngủ gồm có:

• Tiếng ngáy to
• Thở hổn hển khi ngủ
• Ngủ không sâu giấc
• Khô miệng khi thức dậy
• Đau đầu khi thức dậy

Caffeine

Caffeine là một chất kích thích tự nhiên có trong cà phê, trà và ca cao. Chất này kích thích não và hệ thần kinh trung ương, nhờ đó tạo sự tỉnh táo.

Tuy nhiên, tiêu thụ quá nhiều caffeine có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp, đặc biệt là ở những người nhạy cảm với caffeine.

Tiêu thụ một lượng lớn sản phẩm chứa caffeine như cà phê, trà, nước tăng lực hay nước ngọt có ga có thể khiến tim đập nhanh.

Tiêu thụ quá nhiều caffeine còn có thể gây ra các vấn đề khác như:

• Cảm giác bồn chồn, hồi hộp
• Cáu kỉnh
• Khó ngủ
• Run tay
• Đi tiểu nhiều lần

Bệnh tiểu đường

Ở người mắc bệnh tiểu đường, lượng đường trong máu ở mức cao hơn bình thường. Điều này làm hỏng thành động mạch, gây nhịp tim nhanh, huyết áp cao và các vấn đề về tim mạch khác. Một nghiên cứu từ năm 2019 cho thấy nhịp tim nhanh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2.

Các triệu chứng khác của bệnh tiểu đường:

• Đi tiểu nhiều lần
• Khát nước liên tục
• Thường xuyên thấy đói
• Mệt mỏi
• Cảm giác kim châm hoặc tê ở tay và chân
• Nhìn mờ

Thuốc có chứa chất kích thích

Giống như caffeine, các chất kích thích khác cũng có thể khiến tim đập nhanh. Những chất kích thích này là thành phần có trong một số loại thuốc như:

• Steroid dạng hít
• Thuốc kích thích
• Thuốc trị bệnh tuyến giáp như levothyroxine
• Thuốc ho và cảm lạnh có chứa pseudoephedrine
• Thuốc điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý

Hạ đường huyết (lượng đường trong máu thấp)

Theo một nghiên cứu vào năm 2014, lượng đường trong máu thấp có thể khiến tim đập nhanh. Không ăn trong thời gian dài có thể gây hạ đường huyết. Các nguyên nhân khác gây hạ đường huyết gồm có:

• Bệnh tiểu đường
• Bệnh gan
• Bệnh thận
• Bệnh tuyến thượng thận
• Uống quá nhiều rượu

Các triệu chứng khác của hạ đường huyết gồm có:

• Đau đầu
• Thay đổi tâm trạng
• Khó tập trung
• Vấn đề về thị lực

Ác mộng và hoảng sợ khi ngủ

Tim đập nhanh khi thức dậy có thể là do gặp ác mộng hoặc hoảng sợ khi ngủ. Ác mộng là nằm mơ thấy những điều tiêu cực, đáng sợ, kỳ quái hoặc khó chịu. Hoảng sợ khi ngủ hay hoảng sợ ban đêm (night terror) là một loại rối loạn giấc ngủ trong đó một người trải qua những cơn sợ hãi, hoảng loạn trong khi ngủ.

Hoảng sợ khi ngủ phổ biến hơn ở trẻ nhỏ.

Gặp ác mộng hoặc hoảng sợ khi ngủ khiến tim đập nhanh khi thức dậy và nhịp tim sẽ dần trở về bình thường khi bình tĩnh lại.

Cảm lạnh hoặc sốt

Bất kỳ sự thay dổi tthân nhiệt đột ngột nào, bao gồm cảm lạnh và sốt, đều có thể ảnh hưởng đến nhịp tim.

Khi thân nhiệt có sự thay đổi, một số quá trình trong cơ thể sẽ được kích hoạt để điều hòa thân nhiệt, chẳng hạn như sự giãn và co các mạch máu trên da. Những quá trình này giúp giữ nhiệt hoặc truyền nhiệt đến bề mặt da, gây ra co cơ và run.

Nhịp tim có thể tăng lên khi cơ thể cố gắng duy trì nhiệt độ bình thường.

Cường giáp hoạt động quá mức

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức và sản xuất quá nhiều hormone thyroxine. Điều này đẩy nhanh quá trình trao đổi chất, khiến tim đập nhanh hoặc không đều và sụt cân.

Các triệu chứng khác của bệnh cường giáp:

• Thèm ăn
• Đổ mồ hôi, nhất là vào ban đêm
• Chịu nóng kém
• Rối loạn kinh nguyệt

Thiếu ngủ

Thiếu ngủ gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe, một trong số đó là tăng nhịp tim.

Người trưởng thành cần ngủ 7 đến 9 tiếng mỗi ngày.

Không ngủ đủ giấc có thể dẫn đến:

• Buồn ngủ vào ban ngày
• Không tỉnh táo
• Tập trung kém
• Hành động thiếu chuẩn xác
• Dễ gặp tai nạn
• Đau đầu
• Trí nhớ kém
• Giảm khả năng suy nghĩ
• Cáu kỉnh

Thiếu máu

Thiếu máu là tình trạng máu có quá ít hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy.

Thiếu máu có thể xảy ra do cơ thể không tạo đủ hồng cầu hoặc hồng cầu bị phá hủy nhanh hơn tốc độ tạo mới. Phụ nữ bị ra máu nhiều vào kỳ kinh nguyệt có nguy cơ cao bị thiếu máu.

Ngoài rối loạn nhịp tim, thiếu máu còn có thể gây:

• Mệt mỏi, thiếu sức lực
• Hụt hơi
• Đau đầu
• Khó tập trung hoặc suy nghĩ.
• Chóng mặt, hoa mắt
• Cảm giác tê, kim châm hoặc lạnh ở tay và chân

Mất nước

Mất nước xảy ra khi lượng nước mà cơ thể mất đi nhiều hơn lượng nước nạp vào. Khi cơ thể không có đủ nước, các tế bào và cơ quan sẽ không thể hoạt động bình thường.

Nếu không được điều trị, mất nước có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng.

Các triệu chứng thường gặp của tình trạng mất nước nhẹ gồm có:

• Khô miệng
• Khát nước
• Đi tiểu ít
• Đau đầu

Các triệu chứng mất nước nghiêm trọng:

• Cảm giác khát nước cực độ
• Tim đập nhanh
• Thở gấp
• Huyết áp thấp
• Lú lẫn

Kinh nguyệt, mang thai và mãn kinh

Sự dao động nồng độ hormone có thể gây ra nhịp tim nhanh hoặc đánh trống ngực. Sự dao động nồng độ hormone có thể xảy ra vào kỳ kinh nguyệt, mang thai và thời kỳ mãn kinh

Vào kỳ kinh nguyệt, nồng độ estrogen và progesterone có sự thay đổi. Điều này có thể ảnh hưởng đến nhịp tim và gây ra một loại nhịp tim nhanh gọi là nhịp tim nhanh trên thất.

Đánh trống ngực có thể xảy ra trong thời gian mang thai. Thể tích máu tăng khi mang thai có thể khiến tim đập nhanh hơn 10 đến 20 nhịp mỗi phút so với bình thường.

Sự sụt giảm estrogen trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh cũng có thể khiến nhịp tim tăng nhanh. Điều này gây ra tình trạng đánh trống ngực thường xuyên và rối loạn nhịp tim không nguy hiểm.

Nhịp tim nhanh và đánh trống ngực trong thời kỳ mãn kinh cũng có thể là do bốc hỏa.

Các triệu chứng đi kèm

Dưới đây là một số triệu chứng khác có thể đi kèm với tình trạng tim đập nhanh khi thức dậy.

Run tay

Tim đập nhanh và run tay khi ngủ dậy có thể là do:

• Tiêu thụ quá nhiều caffeine
• Dùng thuốc chứa chất kích thích
• Bệnh tiểu đường
• Cường giáp
• Bị lạnh
• Sốt
• Gặp ác mộng hoặc hoảng sợ khi ngủ

Khó thở

Tim đập nhanh kèm theo khó thở khi thức dậy có thể là do:

• Thiếu máu
• Rung nhĩ
• Ngưng thở khi ngủ
• Rối loạn lo âu

Đau ngực và chóng mặt

Tim đập nhanh, đau ngực và chóng mặt có thể là những dấu hiệu cảnh báo của cơn nhồi máu cơ tim. Hãy gọi cấp cứu hoặc nhờ người đưa đến bệnh viện ngay lập tức khi gặp những triệu chứng này.

Chẩn đoán nguyên nhân khiến tim đập nhanh

Trước tiên, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và khám lâm sàng, gồm nghe tim và tìm các dấu hiệu của vấn đề có thể gây tim đập nhanh, ví dụ như tuyến giáp phình to.

Sau đó sẽ phải thực hiện các phương pháp chẩn đoán sau đây:

• Chụp X-quang ngực
• Điện tâm đồ, có thể bao gồm Holter điện tâm đồ
• Siêu âm tim
• Nghiệm phác gắng sức (stress test)
• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm nước tiểu
• Chụp động mạch vành

Khi nào cần đi khám?

Nếu nhịp tim thi thoảng tăng nhanh và mỗi lần chỉ kéo dài vài giây thì không đáng ngại. Còn nếu tình trạng xảy ra thường xuyên hoặc các đợt tim đập nhanh kéo dài thì bạn nên đi khám, nhất là khi có tiền sử mắc bệnh tim mạch.

Gọi cấp cứu hoặc đến bệnh viện ngay lập tức khi gặp các triệu chứng của cơn nhồi máu cơ tim như:

• Hụt hơi
• Chóng mặt
• Đau ngực

Tóm tắt bài viết

Tim đập nhanh khi ngủ dậy đa phần không phải vấn đề đáng lo ngại. Nếu hiện tượng này thi thoảng mới xảy ra và mỗi lần chỉ kéo dài vài giây thì không cần điều trị. Nhưng nếu tình trạng xảy ra thường xuyên hoặc nhịp tim lâu trở về bình thường thì nên đi khám để tìm ra nguyên nhân.