Suy tim và thiếu máu có mối liên hệ như thế nào?

Hàng tỷ người trên thế giới đang phải sống chung với thiếu máu hoặc suy tim. Số bệnh nhân mắc phải cả hai tình trạng này cũng rất lớn.

Mối liên hệ này xuất phát từ sự phối hợp chặt chẽ trong cơ chế hoạt động của tim và thận, cũng như ảnh hưởng của hồng cầu đến cả hai cơ quan này trong việc cung cấp oxy. Hai tình trạng này cần được điều trị riêng lẻ hoặc kết hợp để ngăn chặn tình trạng thiếu máu và suy tim ngày càng trầm trọng hơn.

Dấu hiệu của suy tim do thiếu máu

Cả thiếu máu và suy tim đều có thể gây ra các triệu chứng như:

• Mệt mỏi
• Khó thở
• Tim đập nhanh khi nghỉ ngơi

Các dấu hiệu khác của thiếu máu bao gồm:

• Đau đầu
• Chóng mặt
• Da nhợt nhạt, khô
• Hội chứng chân không yên

Các triệu chứng khác của suy tim có thể bao gồm:

• Phù mắt cá chân hoặc cẳng chân
• Buồn nôn, đau bụng, hoặc đầy hơi
• Ho khan

Tìm hiểu về thiếu máu và suy tim

Thiếu máu là tình trạng y khoa khi cơ thể có lượng hồng cầu thấp, làm giảm khả năng vận chuyển oxy đến các mô.

Suy tim (còn gọi là suy tim sung huyết) là khi tim không bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này xảy ra nếu tim không chứa đủ máu hoặc cơ tim quá yếu nên không bơm máu hiệu quả.

Thiếu máu không được điều trị có gây suy tim không?

Thiếu máu thường có liên quan đến suy tim. Nghiên cứu năm 2018, tổng hợp từ 34 nghiên cứu khác, cho thấy một phần ba số bệnh nhân suy tim bị thiếu máu.

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa thiếu máu và suy tim cần dựa trên nhiều yếu tố. Hiện tại, các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ bản thân mức độ thiếu máu có khả năng gây suy tim đến đâu.

Làm thế nào để chẩn đoán cả hai tình trạng này?

Chẩn đoán thiếu máu và suy tim thường cần xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh, và các quy trình khác.

Để chẩn đoán thiếu máu, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm công thức máu toàn bộ và đôi khi là xét nghiệm nước tiểu để phát hiện mức hemoglobin bất thường

Xét nghiệm máu sẽ cho biết:

• Số lượng hồng cầu
• Hình dạng hồng cầu
• Mức độ thiếu hụt các vitamin B12, B9 và sắt

Để chẩn đoán suy tim, bác sĩ có thể yêu cầu:

• Xét nghiệm máu, bao gồm xét nghiệm lipid máu và kiểm tra phân tử NT-pro BNP (cũng có thể dùng để chẩn đoán thiếu máu)
• Chụp X-quang ngực
• Siêu âm tim
• Điện tâm đồ
• Kiểm tra gắng sức

Thiếu sắt có gây suy tim do thiếu máu không?

Thiếu sắt là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu máu. Bản thân tình trạng này cũng có thể làm tăng nguy cơ tử vong ở những người mắc suy tim.

Thiếu máu và suy tim thường do nhiều yếu tố khác nhau. Các nghiên cứu y khoa chỉ ra rằng thiếu sắt có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cả hai tình trạng này, nhưng mối quan hệ của nó với các yếu tố khác vẫn đang được nghiên cứu.

Có hướng dẫn nào về tình trạng thiếu máu ở bệnh nhân suy tim không?

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác định thiếu máu là khi mức hemoglobin (Hb) <12 gram mỗi decilit (g/dL) ở phụ nữ và <13 g/dL ở nam giới. Tuy nhiên, các yếu tố như tuổi tác, tình trạng mang thai, độ cao ở khu vực sống, và thói quen hút thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến chỉ số này.

Tiêu chí chẩn đoán

Tiêu chí để chẩn đoán thiếu máu ở bệnh nhân suy tim dựa vào mức ferritin huyết thanh:

• <30 microgram mỗi lít (mcg/L) ở bệnh nhân không có bệnh thận.
• <100 mcg/L (hoặc 100–299 mcg/L với độ bão hòa oxy trong máu <20%) ở bệnh nhân mắc bệnh thận mãn tính.

Có thể hồi phục suy tim do thiếu máu không?

Nghiên cứu trước đây cho thấy việc can thiệp sớm bằng cách tiêm erythropoietin (EPO) và sắt có thể cải thiện các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi; cải thiện chức năng tim, chức năng thận và khả năng vận động.

Điều này giúp giảm số lần nhập viện và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Các phương pháp điều trị

Phương pháp điều trị thiếu máu phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu thiếu máu do thiếu sắt, các phương pháp điều trị thông thường sẽ bao gồm:

• Bổ sung sắt.
• Truyền sắt qua tĩnh mạch (IV).
• Truyền máu.
• Tiêm EPO, thường được áp dụng nếu nguyên nhân là bệnh thận mãn tính.

Nếu bạn bị thiếu máu, hầu hết các bác sĩ sẽ khuyến nghị chế độ ăn giàu thực phẩm chứa nhiều sắt. Bạn cũng nên tránh các loại thực phẩm cản trở việc hấp thu sắt, như cà phê và sữa.

Không có cách để chữa khỏi bệnh suy tim nhưng bạn có thể ngăn ngừa bệnh trở nên trầm trọng hơn bằng cách dùng thuốc và thay đổi lối sống. Một nghiên cứu đã cho thấy phương pháp truyền hồng cầu khối có thể giúp cải thiện chức năng tim ở những người được chẩn đoán mắc bệnh thiếu máu do thiếu sắt.

Kết luận

Suy tim và thiếu máu thường có thể dẫn đến tổn thương thận. Nếu bạn bị thiếu máu hoặc suy tim, hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn các phương pháp điều trị. Các phương pháp này có thể giúp tăng số lượng hồng cầu và giảm triệu chứng do suy tim gây ra.