Phì đại thất trái: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Phì đại thất trái thường không có triệu chứng ở giai đoạn đầu. Khi tình trạng trở nên nặng hơn, các triệu chứng sẽ xuất hiện nhưng thường giống với triệu chứng của các vấn đề về tim khác như suy tim. Thông thường, bác sĩ có thể chẩn đoán phì đại thất trái dựa trên khám lâm sàng và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như siêu âm tim.

Để điều trị phì đại thất trái, trước hết cần giải quyết nguyên nhân gốc rễ gây ra tình trạng này. Ngoài ra, cần duy trì lối sống lành mạnh để cải thiện sức khỏe tim mạch.

Phì đại thất trái là gì?

Máu nghèo oxy trở về từ cơ thể đi vào tâm nhĩ phải qua tĩnh mạch chủ trên và dưới, sau đó chảy vào tâm thất phải. Tâm thất phải bơm máu đến phổi qua động mạch phổi. Tại phổi, máu được loại bỏ carbon dioxide và bơm oxy. Máu giàu oxy chảy trở về tim qua tĩnh mạch phổi vào tâm nhĩ trái. Sau đó, máu chảy từ tâm nhĩ trái vào tâm thất trái. Tâm thất trái bơm máu giàu oxy qua động mạch chủ đến phần còn lại của cơ thể.

Khi một vấn đề nào đó khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu cho cơ thể, thành tâm thất trái sẽ dày lên, điều này cũng tương tự như sự phát triển của các cơ sau một thời gian tập luyện. Tâm thất trái sẽ bị phì đại sau một thời gian phải hoạt động nhiều.

Phì đại thất trái cũng có thể là kết quả của tình trạng không gian bên trong tâm thất trái mở rộng do sự gia tăng bất thường lưu lượng máu qua tim.

Nếu không được điều trị, phì đại thất trái có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, bao gồm suy tim và đột quỵ.

Triệu chứng phì đại thất trái

Ở nhiều ca bệnh, phì đại thất trái không biểu hiện triệu chứng trong suốt một thời gian dài. Khi tình trạng nặng hơn, người bệnh sẽ gặp các triệu chứng sau đây:

• Đau thắt ngực, tăng lên khi hoạt động thể chất
• Chóng mặt, choáng váng
• Mệt mỏi
• Tim đập nhanh
• Hụt hơi

Nguyên nhân gây phì đại thất trái

Một nghiên cứu vào năm 2022 cho rằng nguyên nhân chính gây phì đại thất trái là tăng huyết áp và hẹp van động mạch chủ, tình trạng van tim ngăn cách tâm thất trái và động mạch chủ bị cứng và không mở đủ rộng để máu chảy qua.

Khi lỗ van bị hẹp, tim sẽ phải co bóp nhiều và mạnh hơn để đẩy máu vào động mạch chủ và đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này khiến cho thành tâm thất trái bị dày lên.

Tương tự, huyết áp cao cũng khiến cho tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Theo thời gian, tâm thất trái sẽ bị phì đại.

Phì đại tâm thất trái cũng có thể là do các bệnh di truyền như cơ tim phì đại và các bệnh gây lắng đọng protein, chẳng hạn như bệnh tim thoái hóa dạng bột.

Các bệnh lý khác cũng có thể dẫn đến phì đại thất trái là:

• Béo phì
• Tiểu đường
• Các vấn đề về van tim khác ngoài hẹp van động mạch chủ

Yếu tố nguy cơ gây phì đại thất trái

Giống như nhiều vấn đề về tim mạch khác, yếu tố chính làm tăng nguy cơ phì đại thất trái là tuổi tác cao. Các yếu tố nguy cơ khác là:

• Thừa cân hoặc béo phì
• Mắc bệnh tiểu đường
• Tiền sử gia đình bị phì đại thất trái hoặc các vấn đề về tim khác
• Tăng huyết áp không được kiểm soát tốt

Phương pháp chẩn đoán phì đại thất trái

Các phương pháp chẩn đoán phì đại thất trái:

• Siêu âm tim
• Điện tâm đồ
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)

Theo một báo cáo nghiên cứu vào năm 2017, siêu âm tim là phương pháp chính xác nhất và nhạy hơn đáng kể so với điện tâm đồ trong việc phát hiện phì đại thất trái.

Ngoài các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh kể trên, bác sĩ còn khám lâm sàng và khai thác bệnh sử cá nhân cũng như gia đình của người bệnh để chẩn đoán chính xác phì đại thất trái.

Phương pháp điều trị phì đại thất trái

Điều trị phì đại thất trái phải bắt đầu bằng việc điều trị bệnh lý khiến tâm thất trái bị phì đại. Ví dụ, nếu nguyên nhân là do tăng huyết áp thì cần dùng thuốc hạ huyết áp và thực hiện một số thay đổi lối sống để kiểm soát huyết áp.

Nếu nguyên nhân do hẹp van động mạch chủ hoặc các vấn đề về van tim khác thì cần phẫu thuật sửa hoặc thay van tim để ngăn tâm thất trái tiếp tục phì đại và giảm nguy cơ biến chứng.

Bên cạnh các phương pháp điều trị phì đại thất trái, người bệnh cần thực hiện một số điều chỉnh lối sống để cải thiện sức khỏe tim mạch:

• Ăn uống lành mạnh với nhiều rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá, protein nạc và hạn chế đồ dầu mỡ, đường và muối.
• Tập cardio cường độ vừa ít nhất 150 phút mỗi tuần
• Ngủ đủ 7 đến 9 tiếng mỗi ngày
• Hạn chế rượu bia
• Giảm căng thẳng

Phì đại thất trái có chữa khỏi được không?

Đôi khi, tâm thất trái trở về bình thường sau khi nguyên nhân gốc rễ được giải quyết. Nhưng tâm thất trái cũng có thể bị phì đại vĩnh viễn. Điều này phụ thuộc vào nguyên nhân gây phì đại thất trái và tình trạng được phát hiện sớm hay muộn. Trong trường hợp không thể khôi phục tâm thất trái về bình thường, duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch khác.

Biến chứng của phì đại thất trái

Nếu không được điều trị đúng cách, phì đại thất trái có thể dẫn đến suy tim, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Một nghiên cứu được thực hiện trên 130.000 người mắc bệnh tim phát hiện rằng một tỷ lệ lớn người mắc chứng rối loạn nhịp tim và rung nhĩ bị phì đại thất trái.

Một số câu hỏi về phì đại thất trái

Phì đại thất trái có phổ biến không?

Khoảng 10 - 20% dân số thế giới bị phì đại thất trái. Những người béo phì, lớn tuổi hoặc bị tăng huyết áp có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn.

Phì đại thất trái có di truyền không?

Phì đại thất trái có thể xảy ra ở bất kỳ ai và thường do tăng huyết áp hoặc hẹp van động mạch chủ gây nên. Tuy nhiên, hai bệnh lý di truyền có thể dẫn đến phì đại thất trái là bệnh cơ tim phì đại và bệnh tim thoái hóa dạng bột có tính gia đình.

Tóm tắt bài viết

Phì đại thất trái xảy ra khi tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu cho toàn bộ cơ thể. Nếu không điều trị, tình trạng này sẽ dẫn đến suy tim và các biến chứng khác. Điều trị phì đại thất trái đòi hỏi phải giải quyết nguyên nhân gốc rễ, kết hợp lối sống lành mạnh để cải thiện sức khỏe tim mạch.