Viêm khớp phản ứng: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Triệu chứng viêm khớp phản ứng thường xảy ra ở đầu gối, mắt cá chân và bàn chân. Ngoài khớp, tình trạng viêm còn có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể như mắt, da và niệu đạo. Viêm khớp phản ứng còn được gọi là hội chứng Reiter.

Viêm khớp phản ứng không phải vấn đề phổ biến. Ở hầu hết những người mắc viêm khớp phản ứng, các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện theo từng đợt rồi tự hết và cuối cùng biến mất trong vòng khoảng 12 tháng.

Triệu chứng viêm khớp phản ứng

Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm khớp phản ứng thường bắt đầu xuất hiện từ 1 đến 4 tuần sau khi bị nhiễm trùng. Các dấu hiệu và triệu chứng thường gặp gồm có:

• Đau và cứng khớp: Triệu chứng đau khớp do viêm khớp phản ứng thường xảy ra ở đầu gối, mắt cá chân và bàn chân. Người bệnh còn có thể bị đau nhức ở gót chân, thắt lưng và mông.
• Viêm mắt: Nhiều người bị viêm khớp phản ứng cũng bị viêm mắt (viêm kết mạc).
• Các vấn đề về tiết niệu: Viêm khớp phản ứng có thể gây ra các triệu chứng về tiết niệu như đi tiểu nhiều và cảm giác khó chịu khi đi tiểu, ngoài ra còn có thể gây viêm tuyến tiền liệt hoặc cổ tử cung.
• Viêm gân và dây chằng tại điểm bám với xương: Tình trạng này thường xảy ra ở gót chân và lòng bàn chân.
• Sưng ngón chân hoặc ngón tay: Trong một số trường hợp, viêm khớp phản ứng khiến cho ngón chân hoặc ngón tay sưng phù.
• Các vấn đề về da: Viêm khớp phản ứng có thể ảnh hưởng đến da và gây ra nhiều vấn đề như loét miệng hay phát ban ở lòng bàn chân và lòng bàn tay.
• Đau thắt lưng: Cơn đau thường nghiêm trọng nhất vào ban đêm hoặc buổi sáng sau khi thức dậy.

Khi nào cần đi khám?

Nếu bị đau khớp kéo dài từ một tháng trở lên sau khi bị tiêu chảy hoặc nhiễm trùng bộ phận sinh dục thì cần phải đi khám.

Nguyên nhân gây viêm khớp phản ứng

Viêm khớp phản ứng xảy ra do phản ứng của hệ miễn dịch với tình trạng nhiễm trùng trong cơ thể mà thường là ở ruột, bộ phận sinh dục hoặc đường tiết niệu. Nhiều người không biết rằng mình bị nhiễm trùng do không có hoặc chỉ có các triệu chứng thoáng qua.

Viêm khớp phản ứng có thể là do nhiều loại vi khuẩn gây ra. Một số loại lây truyền qua đường tình dục trong khi một số khác lây nhiễm qua đường ăn uống. Những loại vi khuẩn phổ biến nhất gây viêm khớp phản ứng gồm có:

• Campylobacter
• Chlamydia
• Clostridioides difficile
• Escherichia coli
• Salmonella
• Shigella
• Yersinia

Viêm khớp phản ứng không lây. Tuy nhiên, vi khuẩn gây ra căn bệnh này có thể lây truyền qua đường tình dục hoặc qua thực phẩm. Mặc dù vậy nhưng không phải ai bị nhiễm những vi khuẩn này cũng bị viêm khớp phản ứng.

Ai có nguy cơ bị viêm khớp phản ứng?

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp phản ứng:

• Tuổi tác: Viêm khớp phản ứng xảy ra chủ yếu ở người trưởng thành trong độ tuổi từ 20 đến 40.
• Giới tính: Phụ nữ và nam giới có nguy cơ bị viêm khớp phản ứng do nhiễm trùng từ thực phẩm như nhau. Tuy nhiên, nam giới có nguy cơ bị viêm khớp phản ứng do các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục cao hơn phụ nữ.
• Yếu tố di truyền: Viêm khớp phản ứng có liên quan đến một chỉ thị di truyền nhưng không phải ai có chỉ thị di truyền này cũng mắc viêm khớp phản ứng. Viêm khớp phản ứng chỉ xảy ra ở một số ít người mang chỉ thị di truyền này.

Phòng ngừa viêm khớp phản ứng

Di truyền là yếu tố quyết định nguy cơ mắc viêm khớp phản ứng. Mặc dù không có cách nào thay đổi cấu trúc gen nhưng có thể giảm thiểu nguy cơ mắc viêm khớp phản ứng bằng cách hạn chế tiếp xúc với vi khuẩn, chẳng hạn như bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ thích hợp và ăn đồ ăn nấu chín. Những cách này sẽ giúp phòng ngừa nhiều loại vi khuẩn có thể gây viêm khớp phản ứng có trong thực phẩm, chẳng hạn như salmonella, shigella, yersinia và campylobacter. Viêm khớp phản ứng có thể xảy ra sau khi mắc một số bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, chẳng hạn như bệnh chlamydia. Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh này và viêm khớp phản ứng.

Phương pháp chẩn đoán viêm khớp phản ứng

Trong quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra các khớp xem có bị sưng đỏ, nóng và đau hay không, đồng thời kiểm tra phạm vi chuyển động của cột sống và các khớp bị ảnh hưởng. Ngoài ra bác sĩ sẽ khám mắt để tìm các dấu hiệu viêm và phát ban không.

Xét nghiệm máu

Người bệnh có thể phải làm xét nghiệm máu để tìm:

• Dấu hiệu của tình trạng nhiễm trùng trước đây hoặc hiện tại
• Chất chỉ điểm phản ứng viêm
• Kháng thể liên quan đến các loại viêm khớp khác
• Chỉ thị di truyền liên quan đến viêm khớp phản ứng

Xét nghiệm dịch khớp

Bác sĩ sử dụng kim lấy mẫu dịch từ bên trong khớp có vấn đề. Mẫu dịch khớp này sẽ được phân tích để:

• Đo số lượng bạch cầu: Số lượng bạch cầu cao bất thường có thể là dấu hiệu của phản ứng viêm hoặc nhiễm trùng.
• Phát hiện nhiễm trùng: Sự hiện diện của vi khuẩn trong dịch khớp có thể là dấu hiệu của bệnh viêm khớp nhiễm trùng – một dạng viêm khớp có thể dẫn đến tổn thương khớp nghiêm trọng.
• Tìm tinh thể: Tnh thể axit uric trong dịch khớp có thể là dấu hiệu của bệnh gout (gút). Đây là một loại viêm khớp gây đau đớn dữ dội ở các khớp mà thường là khớp ngón chân cái.

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh

Ảnh chụp X-quang vùng thắt lưng, vùng chậu và các khớp sẽ chỉ ra một số dấu hiệu đặc trưng của bệnh viêm khớp phản ứng. Chụp X-quang còn giúp loại trừ các loại viêm khớp khác.

Điều trị viêm khớp phản ứng

Mục đích của việc điều trị là kiểm soát các triệu chứng và điều trị tình trạng nhiễm trùng trong cơ thể.

Điều trị bằng thuốc

Nếu nguyên nhân gây viêm khớp phản ứng là do nhiễm trùng do vi khuẩn và tình trạng nhiễm trùng kéo dài dai dẳng thì bác sĩ sẽ kê thuốc kháng sinh để điều trị. Mỗi loại vi khuẩn cần điều trị bằng các loại kháng sinh khác nhau.

Ngoài ra, các loại thuốc khác thường được dùng để điều trị viêm khớp phản ứng còn có::

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Các loại thuốc NSAID kê đơn, chẳng hạn như indomethacin có thể làm giảm viêm và đau do viêm khớp phản ứng.
• Steroid: Tiêm steroid vào các khớp bị viêm có tác dụng giảm viêm và giúp người bệnh hoạt động bình thường. Nếu bị viêm mắt thì có thể phải dùng thuốc nhỏ mắt steroid và nếu bị phát ban trên da thì có thể bác sĩ sẽ kê steroid bôi tại chỗ.
• Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp: Một số nghiên cứu cho thấy rằng các loại thuốc trị viêm khớp dạng thấp như sulfasalazine, methotrexate hoặc etanercept có thể giảm triệu chứng đau và cứng khớp do viêm khớp phản ứng.

Vật lý trị liệu

Người bệnh sẽ được chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn các bài tập giúp làm giảm độ cứng, cải thiện tính linh hoạt của các khớp và sức mạnh của các cơ xung quanh khớp, nhờ đó khớp sẽ được hỗ trợ tốt hơn.